Over burn-out en een (te) groot verantwoordelijkheidsgevoel. Ze stond altijd klaar voor iedereen.
Voor haar collega’s, voor de kinderen in haar klas, voor haar leidinggevende, voor haar gezin.
Altijd aan het regelen, oplossen, helpen, dragen.
En ondertussen ging ze zelf steeds een stapje verder over haar eigen grenzen heen.
Tot het licht uitging.
In mijn coachpraktijk hoor ik dit verhaal – in allerlei varianten – bijna dagelijks. Vrouwen en mannen die zich zó verantwoordelijk voelen voor alles en iedereen om zich heen, dat ze vergeten om ook voor zichzelf te zorgen. En ja, dat leidt vaak tot burn-out. In deze blog wil ik je meenemen in hoe dat komt, waarom dat zo hardnekkig is en vooral: wat je eraan kunt doen.
Wat is een (te) groot verantwoordelijkheidsgevoel eigenlijk?
Als je een sterk verantwoordelijkheidsgevoel hebt, voel je je betrokken. Je wilt dingen goed doen. Je voelt aan wat anderen nodig hebben en probeert dat ook te geven. Dat klinkt positief – en dat is het ook. Het is een mooie kwaliteit.
Maar het wordt een valkuil als je dit gevoel vooral naar buiten richt, en niet naar binnen.
Je voelt je verantwoordelijk voor het welzijn van je collega’s, je leerlingen, je kinderen, je partner – maar niet voor je eigen welzijn.
Je legt de lat hoog, wil het iedereen naar de zin maken en vindt het lastig om ‘nee’ te zeggen.
De valkuil: zorgen voor anderen als overlevingsstrategie
Voor velen begint dit patroon al vroeg. Misschien kreeg je als kind complimenten als je ‘zo behulpzaam’ was. Misschien werd er onbewust van je verwacht dat je ‘sterk’ zou zijn. Of voelde je je verantwoordelijk voor de stemming thuis.
Wat er gebeurt: je leert dat je waardevol bent als je iets betekent voor anderen.
En dus ga je pleasen. Altijd ‘ja’ zeggen. Hard werken. Over je grenzen heen. Je bent zo gewend om voor anderen te zorgen, dat het ongemakkelijk voelt om tijd of aandacht aan jezelf te besteden.
Het wordt een soort automatische piloot. Een overlevingsstrategie.
De pijnlijke waarheid: je vergeet jezelf
Als je jezelf structureel op de laatste plek zet, gaat je lijf op een gegeven moment protesteren. Je merkt dat je steeds vermoeider bent. Je slaapt slecht. Je hoofd draait overuren. Je hebt een kort lontje en je voelt je leeg.
Maar gek genoeg is het vaak juist dán dat je nóg harder je best gaat doen. Want je wilt geen steken laten vallen. Je voelt je schuldig als je rust neemt. En je denkt: “Als ik het nu even volhoud, komt het straks wel weer goed.”
Totdat het niet meer lukt en je echt op bent.
Hoe doorbreek je dit patroon?
Herkenning is de eerste stap. Zie je het patroon bij jezelf terug? Wees eerlijk – zonder oordeel. Je hebt het ooit zo aangeleerd, vanuit liefde, vanuit zorgzaamheid. Maar het is nu tijd om een nieuwe keuze te maken.
Een paar stappen die je kunnen helpen:
-
Stel jezelf de vraag: Waar ben ik écht verantwoordelijk voor?
En wat hoort bij de ander? -
Durf “nee” te zeggen.
Zonder schuldgevoel. Je hoeft niet alles op te lossen. -
Zorg voor jezelf zoals je voor een dierbare vriend of vriendin zou zorgen.
Plan rustmomenten, doe iets waar je blij van wordt, luister naar je lichaam. -
Werk met je lijf in plaats van ertegen.
Ademhalingsoefeningen, meditatie of bijvoorbeeld Reiki kunnen helpen om weer te zakken in je lichaam en uit je hoofd te komen.
Van verantwoordelijk naar in balans
Verantwoordelijkheid nemen is krachtig – maar alleen als je ook verantwoordelijkheid neemt voor jezelf.
Je hoeft niemand te redden.
Je mag jezelf op de eerste plek zetten. Niet uit egoïsme, maar omdat je alleen kunt geven vanuit een volle beker.
Je bent waardevol, ook als je even niets “doet”.
Zelfzorg is geen luxe, het is essentieel.
Tot slot: een vraag aan jou
Voel jij je vaak verantwoordelijk voor het geluk van anderen?
En hoe zit het met jouw eigen geluk?
Als dit herkenbaar voor je is, weet dan dat je niet de enige bent. En dat het anders kan. Wil je daar hulp bij? Stuur me gerust een berichtje. Ik kijk graag met je mee.
Reactie plaatsen
Reacties